PUSAKA KECIL:

MUDAH DAN MURAH. TETAPI BOLEH SINGKATKAN KPI?

 (Petikan sebahagian nota ceramah Sesi 1. Seminar Pengurusan Harta Pusaka oleh Perunding W Halim)

1.  Definisi

Pusaka kecil ialah harta yang ditinggalkan oleh si mati yang mempunyai ciri-ciri berikut:

·         Si mati tidak meninggalkan wasiat (di bawah Akta Wasiat 1959)

·         Harta itu terdiri daripada : Harta tak alih (tanah) dan lain-lain harta alih jika ada seperti wang simpanan, kenderaan, KWSP, ASB, saham dan sebagainya

·         Jumlah nilaian kesemua harta itu tidak melebihi RM 2 juta

Sekiranya harta tersebut bernilai lebih daripada RM 2 juta atau tidak mengandungi harta tak alih atau mempunyai wasiat (bagi bukan Islam), maka bukanlah ia pusaka kecil dan hendaklah diselesaikan oleh Amanah Raya Berhad atau Mahkamah Tinggi mengikut bidang kuasa masing-masing. (rujuk artikel Pentadbiran Harta Pusaka Di Malaysia).

2. Tatacara Membuat Permohonan

·         Setiap permohonan untuk pembahagian harta pusaka kecil hendaklah dibuat dalam borang khas iaitu Borang A (Mudah diisi dan mudah difahami).

·         Maklumat dikehendakki:

o   Maklumat si mati

o   Maklumat pemohon

o   Maklumat waris

o   Maklumat harta (tak alih dan alih)

o   Maklumat hutang piutang

·         Permohonan mestilah disertakan dengan:

o   Bukti kematian:

i.              Sijil kematian / permit menguburkan atau

ii.   Surat sumpah oleh 2 orang saksi bebas yang menyaksikan jenazah dikebumikan (bagi kematian yang tidak dapat dikemukakan sijil kematian); atau

iii.            Perintah Anggapan Kematian yang dikeluarkan oleh Mahkamah Tinggi bagi kematian tanpa kubur atau orang hilang.

o   Salinan kad pengenalan / sijil kelahiran semua waris

o   Salinan hak milik atau Perakuan Carian Rasmi yang menunjukkan pegangan harta tak alih si mati.

o   Salinan dokumen harta-harta alih, seperti salinan sijil saham, salinan buku simpanan, salinan penyata KWSP dan sebagainya (jika ada).

3. Siapakah Yang Layak Memohon

Seksyen 8 (1) Akta Pusaka Kecil (Pembahagian) 1955 memperuntukkan pihak-pihak yang boleh membuat permohonan, iaitu:

      Salah seorang daripada waris-waris si mati yang berhak menerima pusaka seperti suami, isteri, anak lelaki, anak perempuan, ibu, bapa dan sebagainya termasuk Majlis Agama Islam (Baitulmal).

      Pemberi hutang (creditor) termasuk pemegang gadaian / pemegang pajakan dan pengkaveat.

      Pembeli (pembelian melalui surat perjanjian yang sah dengan si mati)

      Amanah Raya Berhad

      Penghulu / Pegawai Petempatan

4. Bilakah Permohonan Pusaka Perlu dibuat?

      i.        Tiada ketetapan masa atau  pantang larang (sama ada dari segi undang-undang ataupun agama) untuk mengemukakan permohonan pembahagian pusaka  selepas berlakunya kematian.

2. Permohonan perlu dibuat dengan segera supaya:-
1. Memudahkan proses pembahagian pusaka.
2. Membolehkan harta pusaka di manfaatkan dengan segera bagi faedah waris-waris.
3. Mengelakkan berlakunya tanah-tanah terbiar. Sekiranya ada proses pengambilan balik tanah, memudahkan duit pampasan dibayar dengan segera kepada pemilik-pemiliknya.
4. Mengelakkan bilangan waris yang ramai akibat kematian waris-waris yang berlapis.
5. Mengelakkan wang simpanan si mati dalam mana-mana institusi kewangan atau koperasi, saham-saham dalam syarikat, bon-bon kerajaan dipindahkan kepada Perbendaharan melalui Akta Wang Tidak Di Tuntut 1965.

5. Memproses Permohonan

Setiap permohonan akan diproses:

            i.          Mengesahkan harta milik si mati

            ii.          Mendapatkan nilaian harta tak alih.

            iii.         Mendapatkan pengesahan daripada Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur, tiada    

                        permohonan terdahulu.

6. Anggaran Jangka Masa Memproses Sesuatu Permohonan

Jangkamasa minima memproses sesuatu permohonan bagi satu adalah lebih kurang 5 ½

bulan. Ini adalah Piagam Pelanggan seksyen pusaka JKPTG standard diterima pakai di 

seluruh negara dan diterima pakai untuk KPI menteri.

Soalannya, bolehkah tempoh KPI ini dicapai oleh semua daerah?

7. Perbicaraan

·   Sebelum menghadiri perbicaraan, waris-waris hendaklah mengadakan perbincangan di rumah tentang cara pembahagian yang dipersetujui sama ada mengikut hukum syarak (faraid), Akta Pembahagian atau muafakat.

·  Semua waris dan mana-mana orang yang berkepentingan atas harta pusaka itu bertanggungjawab untuk hadir dalam perbicaran tersebut.

·   Sekiranya ada antara waris yang tidak dapat hadir, pastikan waris yang tidak hadir itu menandatangani Surat Persetujuan yang menyatakan cara pembahagian yang dikehendakki. Ini bagi mengelakkan kes tersebut tertangguh atau tidak dapat diselesaikan.

·         Pemohon wajib hadir untuk memberi keterangan.

·   Setiap keterangan akan diambil secara bersumpah dan waris-waris bertanggungjawab penuh ke atas keterangan yang diberi.

·    Keterangan palsu dikira sebagai kesalahan jenayah dan boleh didakwa di bawah Kanun Keseksaan.

8. Tujuan  Perbicaraan

·         Untuk mengesahkan harta si mati.

·         Untuk mengesahkan siapa yang berhak dan bahagian masing-masing.

·         Untuk menyelesaikan hutang si mati.

·         Untuk menunaikan wasiat si mati jika ada.

·  Untuk mengetahui cara pembahagian yang dikehendakki oleh waris-waris sama ada mengikut faraid, Akta Pembahagian, pakatan, takharuj (penyerahan hak) dan sebagainya.

9. Pembahagian

Cara untuk membahagikan harta pusaka adalah hak mutlak waris-waris. Asal pembahagian adalah mengikut hukum faraid atau Akta Pembahagian, tetapi waris-waris boleh untuk memilih cara pembahagian yang lain berdasarkan konsep persetujuan tanpa paksaan atau ugutan mana-mana pihak. Antara cara pembahagian yang boleh di buat ialah:

i.        Mengikut hukum faraid / Akta Pembahagian.

ii.      Pembahagian sama rata / sama banyak.

iii.    Penyerahan hak kepada seorang atau beberapa orang.

iv.    Takharuj (penyerahan hak) dengan balasan.

v.      Takharuj (penyerahan hak) tanpa balasan.

vi.    Pembahagian mengikut pakatan / persetujuan.

10. Bentuk Perintah Yang Dibuat.

Perintah yang dibuat oleh Pentadbir Tanah adalah berdasarkan kepada persetujuan waris, isu yang berbangkit dan keadaan kes.

a.    Turun milik/Perletakan hak secara langsung.

b.    Perlantikan Pentadbir.

c.    Sebahagian penerimaan terus dan sebahagian pemberian surat kuasa.

d.    Perletakhakan kepada Pemegang Amanah.

e.    Jualan/lelong awam/tender.

f.     Pengembalian kepada Kerajaan Negeri.

      (Kes harta pusaka orang bukan Islam yang tiada waris)

a.         Turun Milik/Perletakan Hak Secara Langsung.

Harta si mati sama ada harta alih atau harta tak alih diturun milik terus kepada waris-waris/benefisiari semua bahagian atau dengan bahagian masing-masing ditentukan dalam bentuk pecahan daripada keseluruhan harta. Kaedah pembahagian:-

(a)        Islam               -           Mengikut hukum syarak (faraid).

Bukan Islam    -           Mengikut Akta Pembahagian 1958

(b)          Mengikut muafakat/persetujuan.

(c)          Bagi seseorang pembeli yang ditakrifkan di bawah Seksyen 2 APPK, 1955 akan diperintahkan turun milik terus kepada pembeli.

b.         Perlantikan Pentadbir.

Pentadbir Tanah akan mengeluarkan Surat Kuasa Tadbir (Letter of administration – LA) kepada salah seorang waris (perlantikan pentadbir 1 hingga 4 orang) atau pihak-pihak lain yang difikirkan sesuai dalam keadaan berikut:.

o   Si mati mempunyai tanggungan yang tidak boleh diselesaikan oleh waris semasa perbicaraan.

o   Waris-waris tidak sepakat dalam menentukan bahagian masing-masing yang patut dipusakai daripada harta si mati.

o   Bagi menerima dan membuat pembayaran bagi pihak waris-waris kepada mana-mana pihak yang si mati mempunyai kepentingan dan tanggungan.

o   Bagi mentadbir bahagian waris-waris yang tidak zahir seperti hilang atau tiada keupayaan memiliki hak (tanah) dari segi undang-undang.

o   Merupakan “ Locus Standy ” bagi maksud meneruskan tindakan bagi pihak si mati.

o   Membuat tuntutan di Mahkamah Syariah seperti tuntutan sepencarian,

Nasab / hibah dan wasiat.

o   Hutang lebih banyak dari nilai harta (insolvent estate) Pegawai Pemegang Harta dilantik sebagai Pentadbir.

c.         Sebahagian Penerimaan Terus dan Sebahagian Pemberian Surat Kuasa

Beberapa keping tanah/harta diturun milik kepada waris manakala tanah/harta lain dilantik pentadbir sahaja.

d.         Perletakhakan Kepada Pemegang Amanah

• Dalam keadaan waris-waris/benefisiari yang belum dewasa (bawah 18 tahun), hilang keupayaan fizikal dan mental. Bahagian mereka hendaklah di letakkan kepada penjaga sebagai pemegang amanah atas harta tak alih.
• Bagi menjaga kepentingan bahagian waris yang belum dewasa/ hilang keupayaan, satu kaveat pendaftar dimasukkan di atas hakmilik, tujuan melindungi bahagian mereka tersebut daripada salah guna.
• Bagi harta alih, ARB dilantik sebagai pemegang amanah.

11. Perintah dikeluarkan

Perintah dikeluarkan dalam 2 bentuk:

-       Borang E: iaitu perintah pembahagian terus.

-       Borang F: iaitu perintah lantikan pentadbir.

12. Rayuan Terhadap Perintah Pembahagian

Mana-mana pihak yang terkilan dan tidak berpuas hati dengan perintah pembahagian boleh membuat rayuan ke Mahkamah Tinggi melalui Pentadbir Tanah/ Penolong Pengarah Pembahagian Pusaka yang membicarakan kes itu dalam tempoh 14 hari dari tarikh perintah/keputusan itu dibuat (Seksyen 29 Akta & Peraturan 10, Harta Pusaka Kecil 1955).

            Sekiranya tempoh itu tamat pihak yang merayu hendaklah mendapatkan perintah untuk melanjutkan tempoh rayuan melalui perintah Mahkamah Tinggi sebelum rayuan sebenar dibuat.

13. Melaksanakan Perintah Pembahagian

Setelah perintah pembahagian dikeluarkan, pemohon/waris hendaklah mengemukakan

geran tanah/ hakmilik harta tak alih ke Pejabat Tanah berkenaan supaya nama waris-waris

didaftarkan seperti mana perintah itu.          

Bagi harta alih pula  pemohon/ waris hendaklah mengemukakan perintah pembahagian kepada agensi/institusi yang berkenaan untuk tindakan agensi itu. 

Dengan ini selesailah sudah pembahagian harta pusaka. Wang simpanan boleh dikeluarkan, dan masing-masing dengan harta milikan sendiri dengan nama terdaftar di dalam hak milik.

14. KESIMPULAN

Sebenarnya proses permohonan untuk pembahagian harta pusaka kecil cukup mudah. Bayarannya juga murah seperti mana jadual bayaran fee di bawah. Bermula dengan seorang pemohon mengisi Borang A, menyertakan dokumen-dokumen perlu dan diserahkan kepada unit pembahagian pusaka atau pejabat tanah tanpa bayaran.

Permohonan diproses oleh kakitangan dengan memasukkan data dalam sistem komputer. Dua tindakan utama ialah:

1. Mengisi dan menghantar kad biru kepada Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur, Bahagian Kuasa Mati untuk mendapatkan ‘clearance’ melalui Borang C.

2. Mendapatkan nilaian bagi semua harta si mati. Pejabat penilaian bagi harta tak alih dan pihak berkenaan bagi harta alih. 

Kedua-dua proses di atas, paling lewat mendapat jawapan daripada Mahkamah Tinggi dan Pejabat Penilaian dalam tempoh 2 bulan. Selesai dua tugas di atas, kes sedia untuk dipanggil bicara. Bermakna Akta Pusaka Kecil bukanlah penyebab kelewatan.

SARANAN: Sepatutnya KPI boleh dikurangkan lagi kepada 4 bulan atau kurang daripada itu.                                                      

JADUAL BAYARAN FEE PUSAKA KECIL

PERMOHONAN	Fee
1) Borang A	Dimansuhkan
2) Borang P	Dimansuhkan

BAYARAN PERINTAH

FEE

1)  Perintah Pembahagian & Perintah   Kuasa Mentadbir (Seksyen 8)       Berdasarkan Nilai Harta Pusaka: i)              RM 1.00 – RM 1,000.00 ii)             RM 1,001.00 – RM 50,000.00 iii)            RM 50,001.00 - dan ke atas                      Contoh -                                       RM 100,000                                       RM 200,000                                       RM 300,000                                       RM 400,000                                       RM 500,000                                       RM 600,000                                       RM 700,000                                       RM 800,000                                       RM 900,000                                      RM 1 juta                                               RM 1.5 juta                                      RM 2 juta

RM 10.00 RM 30.00 0.2% Dari Nilai Harta Pusaka          RM 200 RM 400 RM 600 RM 800 RM 1,000 RM 1,200 RM 1,400 RM 1,600 RM 1,800 RM 2,000.00 RM 3,000.00 RM 4,000.00