BAHAGIAN HARTA SEPENCARIAN WUJUD SETELAH TUNTUTAN DISAHKAN

Ramai beranggapan, sekiranya sesuatu harta itu diperolehi dalam masa perkahwinan, pasangan berhak mendapat bahagian harta sepencarian secara otomatik, sekiranya salah seorang daripada pasangan  suami isteri itu meninggal dunia dan harta itu didaftarkan dengan nama simati.

Contohnya, Sidiq dan Sabariah telah berkahwin pada tahun 2000. Setelah lima tahun hidup sebagai suami isteri, pada tahun 2005 mereka telah membeli sebuah rumah kediaman dan didaftarkan denagn nama Sidiq seorang sahaja. Ditakdirkan lima tahun selepas itu, iaitu pada tahun 2010, Sidiq telah meninggal dunia.

Lalu ramai kalangan kawan-kawan dan jiran tetangga yang memberi pandangan bahawa Sabariah ‘layak mendapat’ bahagian faraid dan ‘layak’ juga mendapat bahagian harta sepencarian kerana harta itu diperolehi dalam masa perkahwinan. Oleh itu ‘hendaklah’ diberikan kepada Sabariah bahagian faraid setelah diberikan kepadanya bahagian harta sepencarian.

PERBEZAAN BAHAGIAN FARAID DAN BAHAGIAN HARTA SEPENCARIAN

Bahagian faraid:

Bahagian faraid bermakna bahagian yang telah ditetapkan kepada isteri si mati mengikut formula faraid. Bahagian ini diperolehi oleh isteri si mati secara otomatik, iaitu wajib diberikan kepadanya. Mengikut formula faraid, sekiranya Sidiq mempunyai keturunan ke bawah seperti anak atau cucu, Sabariah mendapat 1/8 bahagian daripada harta pusaka Sidiq. Sekiranya Sidiq tidak mempunyai keturunan ke bawah, Sabariah layak mendapat 1/4 bahagian daripada harta pusaka suaminya.

Bahagian harta sepencarian:

Bahagian harta sepencarian ialah bahagian yang dibenarkan oleh syarak  sekiranya  dituntut oleh pasangan ke atas harta pusaka si mati dengan syarat-syarat tertentu.

Bahagian harta sepencarian tidak wujud secara otomatik seperti mana bahagian faraid, tetapi ianya wujud sekiranya ada tuntutan. Misalnya, sebelum atau ketika membincangkan pembahagian harta pusaka Sidiq, Sabariah ingin menuntut bahagian harta sepencarian ke atas rumah kediaman yang dibeli pada tahun 2005 itu. Apabila ada tuntutan, barulah timbul persoalan berkaitan harta sepencarian dan tuntutan ini perlu dibincangkan oleh waris-waris. Walau pun Sabariah menuntut harta sepencarian, bahagian itu tidak boleh diberikan terus kepadanya seperti mana bahagian faraid, kecuali setelah melalui beberapa proses.

PROSES TUNTUTAN HARTA SEPENCARIAN:

Sekiranya Sabariah menuntut bahagian harta sepencarian ke atas rumah itu, Sabariah hendaklah mengambil langkah-langkah seperti berikut:

1.       Nyatakan tuntutan itu kepada semua waris yang berhak ke atas harta pusaka Sidiq. Sekiranya Sidiq meninggalkan waris-waris seperti berikut selain daripada Sabariah, iaitu; ibu,bapa dan lima orang anak, dua lelaki dan tiga perempuan, Sabariah hendaklah menyatakan hasratnya kepada kesemua tujuh orang waris itu.

2.       Sekiranya mereka sebulat suara mengesahkan dan bersetuju dengan tuntutan Sabariah, langkah seterusnya adakan perbincangan untuk tentukan kadar bahagian yang akan diberikan kepada Sabariah sama ada 1/2, 1/3, 1/4 atau apa sahaja persetujuan yang dicapai. Sebagai contoh, semua bersetuju memberikan 1/2 bahagian kepada Sabariah sebagai harta sepencarian. Dengan persetujuan ini bermakna Sabariah ‘layak’ mendapat 1/2 bahagian daripada rumah itu, manakala 1/2 bahagian lagi menjadi harta pusaka untuk difaraidkan. Bahagian faraid masih lagi ada untuk Sabariah sebanyak 1/8 bahagian daripada harta pusaka Sidiq (1/8 daripada ½).

Pembahagian akan menjadi seperti berikut:

		2		24	168	336
Sabariah	1/2	1				168
Sabariah			1/8	3	21	21
Ibu			1/6	4	28	28
Bapa			1/6	4	28	28
Anak L			A	A	26	26
Anak L	1/2	1	A	A	26	26
Anak P			A	A	13	13
Anak P			A	A	13	13
Anak P			A	A	13	13

Sabariah mendapat 168/336 bahagian harta sepencarian dan mendapat pula sebanyak 21/336 bahagian faraid. Jumlah bahagian Sabariah sebanyak 189/336 bahagian daripada rumah pusaka itu.

3.       Kadar bahagian harta sepencarian tertakluk kepada persetujuan kedua-dua belah pihak iaitu pihak yang menuntut (Sabariah) dan pihak waris yang kena tuntut (ibu, bapa dan anak-anak). Ada kes di mana persetujuan dicapai seperti berikut: ½ bahagian diberikan kepada isteri manakala ½  bahagian lagi diberikan kepada waris-waris lain. ½ bahagian isteri itu termasuk bahagian faraid dan bahagian harta sepencarian.

Pembahagian akan menjadi seperti berikut:

		24	168	147	294
Sabariah	1/2				147
Sabariah		3	21		0
Ibu		4	28	28	28
Bapa		4	28	28	28
Anak L		A	26	26	26
Anak L	1/2	A	26	26	26
Anak P		A	13	13	13
Anak P		A	13	13	13
Anak P		A	13	13	13

Formula pengiraan tertakluk kepada kaedah ‘Pengiraan Takharuj’.

4.       Sekiranya semua atau sebahagian daripada waris-waris tidak bersetuju dengan tuntutan harta sepencarian yang dikemukakan oleh Sabariah, pembahagian harta pusaka Sidiq menjadi lebih sukar kerana Sabariah hendaklah mengambil tindakan selanjutnya iaitu mengemukakan tuntutan harta sepencarian itu kepada mahkamah syariah. Mahkamah syariah seterusnya akan memanggil perbicaraan dan memutuskan dua perkara pokok iaitu:

a.       Mengesahkan sama ada Sabariah layak mendapat bahagian harta sepencarian.

b.   Sekiranya layak, mahkamah akan tentukan kadar bahagian harta sepencarian yang akan diberikan kepada Sabariah berdasarkan kepada ‘sumbangan’ Sabariah terhadap perolehan harta itu.

KESIMPULAN:

Harta sepencarian wujud setelah ada tuntutan oleh pasangan si mati. Sebaik-baiknya penyelesaian terhadap tuntutan harta sepencarian diselesaikan di kalangan waris-waris kerana ianya melambangkan persepakatan dan tolak ansur waris dalam penyelesaian harta pusaka. Dengan persetujuan itu dapat menjimatkan masa dan wang ringgit. Sekiranya tiada persefahaman dan tolak ansur, tuntutan akan dibicarakan di mahkamah yang sudah tentu akan melibatkan wang ringgit, masa dan sebagainya.

Oleh itu bincangkan pembahagian harta pusaka sebaik mungkin demi untuk faedah bersama.

Wallahuaklam.